تبیین فرایند حمایت اجتماعی درک شده در بیماران دچار نارسایی

  تبیین فرایند حمایت اجتماعی درک شده در بیماران دچار نارسایی مزمن کلیه تحت همودیالیز: یک مطالعه کیفی  نادر آقاخانی[1]، فرخنده شریف[2]*، زهرا ملازم[3]، حسین حبیب‌زاده[4]  تاریخ دریافت 24/02/1393 تاریخ پذیرش 25/04/1392  چکیده  پیش‌زمینه و هدف: یکی از پیش‌بینی کننده‌های سلامت روان، حمایت اجتماعی درک شده است که مفهوم آن به ارزیابی شناختی فرد از محیطش و سطح اطمینان فرد به اینکه در صورت لزوم کمک و حمایت در دسترس خواهد بود متمرکز و مفهومی مهم در بیماری‌های مزمنی چون نارسایی مزمن کلیوی منجر به همودیالیز است، با توجه به اینکه مطالعات چندانی در زمینه این مفهوم در افراد همودیالیزی در ایران انجام نشده است؛ بنابراین ادراک این مسئله بر اساس تجارب کسانی که مدتی تحت درمان با همودیالیز قرار داشته‌اند، می‌تواند به متصدیان بهداشت و درمان ازجمله پرستاران در تمامی سطوح بهداشتی، درمانی و بازتوانی در ارائه خدمات هدفمند و با کیفیت بهتر یاری نماید. هدف از این مطالعه تبیین فرایند حمایت اجتماعی درک شده در بیماران همودیالیزی است.  مواد و روش‌ها: این مطالعه یک پژوهش کیفی از نوع نظریه پایه است که 32 نفر از مشارکت‌کنندگان بر اساس نمونه‌گیری هدفمند از بین افراد مبتلا به نارسایی مزمن کلیوی تحت درمان با همودیالیز، اعضای خانواده و پزشکان، پرستاران و مسئولینی که در انجام حمایت اجتماعی برای بیماران نقش داشتند، مورد مطالعه قرار گرفتند. مصاحبه‌های فردی به مدت‌زمان 65-20 دقیقه و در دفعات 3-1 بار برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شده است. مکالمات مشارکت‌کنندگان ضبط و کلمه به کلمه بر روی کاغذ پیاده شده و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها به روش تحلیل محتوای کیفی انجام گرفته است.  یافته‌ها: پنج طبقه مربوط به حمایت اجتماعی درک شده در بیماران همودیالیزی از مفاهیم استخراج شد: 1- تهدیدات درک شده ناشی از مشکلات ناشی از همودیالیز 2- جستجو برای حمایت اجتماعی 3- حمایت اجتماعی در دسترس 4-اعتقادات و ارزش‌ها 5- دستیابی به حمایت درک شده بر مبنای پذیرش واقعیات موجود.  بحث و نتیجه‌گیری: شناسایی عوامل مؤثر بر حمایت اجتماعی و روند دستیابی به آن می‌تواند به اصلاح باورهای غلط و کمک‌های مؤثر و دادن اطلاعات و آموزش‌های مناسب به مددجویان و خانواده آنان منجر و باعث توانمندسازی بیماران و همراهان و مشارکت مؤثرترشان در کاهش مشکلات ناشی از ماهیت بیماری و عوارض ناشی از آن شود. این کار، نیازمند همراهی مددجویان و تمامی افرادی است که به نحوی در رابطه اجتماعی و درمانی با آنان قرار می‌گیرند.  کلیدواژه‌ها: حمایت اجتماعی درک شده، همودیالیز، مطالعه کیفی  مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره دوازدهم، شماره ششم، پی‌درپی 59، شهریور 1393، ص 419-409  آدرس مکاتبه: دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، تلفن:6474250-0711  Email:[email protected]     [1] دکترای پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه       [2] دکترای پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شیراز (نویسنده مسئول)       [3] دکترای پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شیراز       [4] دکترای پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه